Долгот кон планетата не е како долг кон банката - нема рефинансирање. Човештвото од 29 јули оваа година живее во долгови. За разлика од минатата година, кога како Ден на еколошки долг беше одбележан 22 август, како директна последица од промената на однесувањето на луѓето ширум светот во борбата против пандемијата на коронавирус, оваа година тој ден се врати на крајот на јули, што е само два дена подоцна во однос на 2019 година.

Долгот кон планетата не е како долг кон банката - нема рефинансирање

Како Ден на еколошки долг се смета денот кога потребите на човештвото кон природа го надминуваат она што екосистемите на Земјата можат да го обноват за една година. Така, на 29 јули годинава го потрошивме „буџетот“ на земјата за целата 2021 година и започнавме „живот на долгови“, објави РТС.

 Живот на еколошки долгови

Според Глобалната мрежа за еколошки отпечатоци, која ги изведува овие мерења, човештвото во моментов користи 74 проценти повеќе од она што екосистемите на планетата можат да го вратат.

„Еколошкиот долг се пресметува во ресурсите што ги трошиме како човечка цивилизација. Значи, колку шума трошиме, колку земја користиме за производство на храна. На пример, од копнените екосистеми, една третина од земјата ја трошиме за производство на храна, за нас луѓето. Потоа, колкава површина користиме за градовите, за населбите, во морињата и реките, колку аквакултура користиме, простор за производство на риба на вештачки начин и во однос на она што го враќаме на планетата.

Ги земаме сите ресурси, а враќаме јаглерод диоксид и други стакленички гасови, ѓубре и загадување. Кога се разгледува тој однос, тогаш доаѓаме до еколошкиот долг. За жал, природата не е како банка, да рефинансира долгови “, предупредува Душкa Димовиќ од Светската организација за природа.

Денот на еколошкиот долг беше создаден од Глобалната мрежа за еколошки отпечатоци, која одреди методологија според која гопресметува еколошкиот долг, а Светската организација за природа креираше индекс на живот на планетата.

Душкa Димовиќ вели дека врз основа на мерењата во последните 50 години, е утврдено дека популацијата на бројни видови на планетата се намалува, додека потрошувачката од луѓе се зголемува.

Долгот кон планетата не е како долг кон банката - нема рефинансирање

Нерамнотежаа во распределбата на ресурсите

Тaa објаснува дека трошоците, меѓу другото, растат, бидејќи се повеќе луѓе живеат во градовите.

Нерамнотежата во распределбата на ресурсите е исто така важна, што може добро да се објасни со фактот дека во моментов има повеќе здравствени проблеми предизвикани од дебелина отколку од глад (неухранетост).

„Тропските дождовни шуми се расчистуваат или согоруваат за да се засадат палми поради маслото ... Нашиот премногу потрошувачки начин на живот доведе до оваа ситуација. Дури и емисиите на јаглерод диоксид се зголемeни за 6,6 проценти, во споредба со минатата година “, додава Димовиќ.

Оваа констатација се потврдува и со Извештајот за животот на планетата 2020, објавен од WWF Adria. Во него се посочува дека забрзаното уништување на природата, како последица на човечките активности, има катастрофални влијанија не само врз популациите на диви животни, туку и врз здравјето на луѓето и сите други аспекти на животот.

Живееме во свет кој станува потопол, и многу растителни и животински видови нема да ја делат планетата со нас долго време, бидејќи се на работ на истребување или веќе исчезнале.

Опкружени сме со пластика, ѓубре - реките, морињата и океаните се загадени, а пандемијата донесе дополнителна опасност.

Значење на однесувањето на инвеститорите

Според неа е важно инвеститорите и приватниот сектор да ја препознаат можноста да инвестираат во здрави, одржливи и зелени и нови технологии.

„Ако продолжиме арогантно да мислиме дека ние луѓето ќе смислиме некоја технолошка иновација - тоа е добро, но не на сметка на природата. Ние не можеме да функционираме доколку екосистемите не ни обезбедат храна, вода и чист воздух “, нагласува Димовиќ.

На пример, само во Србија се произведува околу 400 килограми отпад по жител годишно и десет пати повеќе штетни гасови.

„Она што не го гледаме е јаглерод диоксид, безбоен гас без мирис, не сме свесни колку произведуваме. И не само Србија, туку и сите околни земји претежно произведуваат енергија - од термоцентралите. Факт што покажува дека нема позитивн промени на Балканот. А во прилог на тоа се и  извештаите дека Белград, Сараево, Скопје и други градови од ова поднебје се меѓу најзагадените во светот.

Работите може да се променат во наредните години, поради најавата дека десет блокови во термоелектраните на јаглен во БиХ, Црна Гора и Србија ќе бидат затворени до крајот на 2023 година поради усогласување на секторот за производство на електрична енергија со правилата на ЕУ Директива за големи ложишта.

Надеж влева и најавата од Европа за затворање на половина од своите електрани на јаглен до 2030 година.

„За само пет години од историскиот договор за климата во Париз, половина од 324 европски електрани на јаглен или се затворија или ветија дека ќе бидат затворени до 2030 година“, се вели во соопштението на мрежата „Европа надвор од јаглен“.
Инаку, сите европски електрани на јаглен мора да се затворат пред 2030 година за да се исполнат целите на Парискиот договор.

Секако тоа се охрабрувачки мерки, но сега живееме во еколошки долг. А, земјата што за прв пат влезе во долг за животна средина годинава е Катар, на 9. февруари и Србија на 29 јули.

Затоа сериозно треба да размислиме како да ја заштитиме водата, храната и земјата, порачува Душка Димовиќ.