Српско-американски економист и универзитетски професор на CUNY Бранко Милановиќ, кој важи за еден од водечките светски експерти за глобалната нееднаквост, вели дека „нема земја во Европа чие релативно економско влијание во светот расте“.
Тој ова го кажа во делот од својот говор посветен на приближувањето на Србија и источноевропските земји кон Европската унија, кон што сите се стремат, пренесува Данас.
„Убаво е да се размислува за тоа, но тоа е грешка, бидејќи факт е дека дури и да постоел, тоа е конвергенција кон дел од светот чија релативна позиција и важност опаѓа“. „Во Европа нема земја чие релативно економско влијание во светот расте“, вели Милановиќ.
150 години е исто
Тој укажува и на интересниот податок дека економскиот развој на земјите од поранешна Југославија останува на иста дистанца.
„Ако Србија е една, Хрватска е 1,5, а Словенија е две - тоа е соодносот на приходите меѓу овие земји веќе 150 години. Само во некои вонредни периоди се менува и обично се враќа на она што беше. Ниту една поранешна југословенска република не може да се смета за успешен пример на транзиција. Тие не се ни блиску до она што го направија Полска, Естонија или Албанија“, смета Милановиќ.
Што се однесува до глобалната елита, тој посочува дека во топ еден отсто и натаму доминираат западњаци, додека процентот на Кинезите и Индијците е многу мал. Во топ еден отсто се вбројуваат 40 отсто Американци, по 10 проценти зафаќа елитата од Хонг Конг и Сингапур, Швајцарија девет проценти и Луксембург дури 14 проценти. Кина штотуку се појавува со учество од пет проценти, слично на Јапонија и малку поголем процент од Велика Британија.
Непредвидливи шокови
Според Милановиќ, идните случувања е тешко, речиси невозможно да се предвидат, со оглед на шоковите што се случуваат.
„Ковидот нема да има долгорочно економско влијание, но некои чудни работи се случуваат“. Никогаш американската нееднаквост не опаднала толку колку во 2020 година, кога речиси 15 отсто од БДП беа дадени во трансфери на посиромашната половина од населението.Тоа е првиот шок. Американскиот Gini коефициент тогаш падна за 1,5 поени, што не се случило во претходните 50 или 70 години.
Вториот шок што продолжува да трае е односот меѓу Кина и Америка. Пресметката е дека ако се оди на варијантата „изгуби-изгуби“, ќе има поголемо забавување на економскиот раст во Кина отколку во Америка.
Третиот шок е војната меѓу Украина и Русија, каде што нешто се случува секој ден и не може ништо да се предвиди. Слично е и со војната во Газа.
Кина повеќе не е моторот
Она што е сигурно е дека Кина повеќе не е моторот за намалување на глобалната сиромаштија или глобалната нееднаквост, бидејќи сега е превисока во распределбата на приходите. Постојаниот брз раст на Кина сега само го зголемува растојанието меѓу неа и неразвиените африкански земји. Сега тој мотор станува или Индија или Африка.
Прашањето е колку е веројатно Африка во 21 век да го направи она што го направи Азија во 20 век. Ако погледнеме, од независноста на африканските земји до денес, резултатите се разочарувачки. Африка не само што не се приближува, туку се разминува, така што глобалната нееднаквост ќе расте. „А Африка во моментов е единствениот континент во светот кој има пораст на населението, што значи дека и треба уште поголем економски раст“, посочи Милановиќ.
Тој оценува и дека Америка сега стана најголемата енигма.
„Внатрешната политика на Трамп има две цели - да продолжи со либерализацијата, приватизацијата и да продолжи да ги зголемува приходите на оние на врвот. „Од друга страна, тој мисли дека преку меркантилизам и зголемување на царините ќе ги зголеми приходите на оние во центарот, кои изгубија во ерата на неолиберализмот“, смета тој, притоа нагласувајќи дека на Кина и се неопходни две работи: развојот на приватниот сектор, но под државна контрола, и борбата против корупцијата и нееднаквоста, убеден е Милановиќ.
