Снабдувањето со електрична енергија стана од витално значење за речиси секоја европска нација во текот на изминатата година, бидејќи регионот се оддалечува од зависноста од рускиот увоз на гориво.

Додека многу земји напредуваат во енергетската транзиција од фосилните горива, речиси половина од европските земји сè уште зависат од нив како примарен извор на производство на електрична енергија.

Податоците на Visual Capitalist ги прикажуваат европските земји според нивниот најголем извор на производство на електрична енергија, користејќи податоци од мапите за електрична енергија на Меѓународната агенција за енергетика (IEA), заедно со преглед на вкупното производство на електрична енергија во ЕУ по извор во 2021 година.

Црна Гора на картата е означена со сина боја, што значи дека струјата главно ја добива од хидроелектрани, односно од обновливи извори.

Европа постојано преминува кон обновливи извори на енергија за производство на електрична енергија, постигнувајќи значителен напредок во изминатата деценија. Во 2011 година, фосилните горива (нафта, природен гас и јаглен) учествуваа со 49 проценти од производството на електрична енергија во ЕУ, додека обновливите извори на енергија учествуваа со само 18 отсто. Една деценија подоцна, обновливите извори на енергија се приближуваат до нивото на фосилни горива, при што обновливите извори сочинуваат 32 проценти од производството на електрична енергија во ЕУ во споредба со 36 проценти од фосилните горива во 2021 година.

Експанзијата на производството на ветер и сончева светлина беа основните двигатели на оваа промена кон обновливите извори на енергија, која се движи од само осум отсто од производството на електрична енергија во ЕУ во 2011 година на 19 отсто во 2021 година. Иако ова сè уште изгледа малку, уделот на ЕУ во производството на електрична енергија од ветер и сонце е на прво место веднаш до Океанија, во споредба со другите региони во светот.

Иако хидроенергијата не зафаќа толку многу како другите извори, таа е најчестиот примарен извор за производство на електрична енергија во Европа, кој игра важна улога во обезбедувањето обновлива енергија.

Нуклеарната енергија е најголемиот поединечен извор за производство на електрична енергија во ЕУ и низ остатокот од Европа, и покрај нејзиниот пад во последните децении. Уште во 2001 година, нуклеарната енергија сочинуваше една третина (33 отсто) од производството на електрична енергија во ЕУ, а во следните 20 години таа падна на 25 отсто.

 Примарни извори на електрична енергија на големите европски земји

Гледајќи ги поединечните нации, повеќето големи европски земји имаат фосилни горива како најголем единствен примарен извор на електрична енергија.

Германија и понатаму во голема мера зависи од енергијата на јаглен, која генерирала 31 отсто од електричната енергија во земјата од 2017 до 2021 година. И покрај зависноста од фосилни горива со интензивен јаглерод, производството на енергија од ветер и сончева енергија заедно сочинуваше повеќе од производството на електрична енергија во Германија со 33 проценти (23 отсто од ветер и 10 отсто од соларна енергија). 

Франција е најголемата европска економија која се потпира првенствено на нуклеарната енергија, која сочинува повеќе од половина од производството на електрична енергија во земјата.

Италија, Обединетото Кралство и Холандија примарно се напојуваат со природен гас. При тоа Италија е најзависна со 42 проценти од електричната енергија произведена од природен гас, па Холандија (40 проценти) и Велика Британија (38 проценти), која не заостанува многу.

Шпанија е друга приказна меѓу главните европски земји и е сведок на успех во транзицијата кон обновливи извори на енергија. Додека во периодот од 2017 до 2021 година земјата беше првенствено зависна од природен гас (29 отсто), во 2022 година придонесот на природниот гас во производството на електрична енергија падна на 14 отсто, бидејќи ветерот растеше и стана примарен производител на електрична енергија со учество од 32 проценти.

Забрзување на енергетската транзиција на ЕУ

Од руската инвазија на Украина, енергетската независност во ЕУ стана приоритет, а земјите ја искористија можноста да ја забрзаат транзицијата кон обновливи извори на енергија.

Новиот извештај на Ember нагласува како транзицијата постигна значителен напредок во 2022 година, при што соларната и ветерната енергија (22 отсто) го претекнаа природниот гас (20 отсто) во производството на електрична енергија за прв пат.

Додека во 2022 година беше забележано зголемување на производството на електрична енергија од фосилни горива во ЕУ, Ember очекува тоа да се намали за дури 20 проценти во 2023 година. Ако ЕУ може да го одржи ова забрзано оддалечување од фосилните горива, мапата на примарни извори на енергија за производство на електрична енергија би можела да вклучи многу повеќе обновливи извори и извори на енергија со низок јаглерод во блиска иднина, наведува Investor.me. (Извор: Блиц бизнис)