„Спасител на светот“ од Леонардо да Винчи е најскапата слика на планетата, која ќе заврши во центарот на новиот музеј во Саудиска Арабија, откри Би-би-си. Каде е линијата помеѓу уметноста и бизнисот и кој ја одредува вистинската вредност на уметничкото дело?

 

„Спасител на светот“ од Леонардо да Винчи 

Најскапата слика во светот

Сликата „Спасителот на светот“ на Леонардо да Винчи, беше продадена на аукција во Њујорк во 2017 година за 450 милиони долари, што ја прави најскапата слика во светот. Една година подоцна, најскапата српска слика „Два башибозука пред капија“ на Паја Јовановиќ е продадена за 530 илјади евра. Сликата „Два башибозука пред капија“ според „Сотби“е создадена во 1887 или 1888 година во форматот 46 на 35 сантиметри, а е направена во масло на дрво.Д„Два башибозука пред капија“ според „Сотби“е создадена во 1887 или 1888 година во форматот:46 на Пред да бидат продадени на аукции, овие слики се испраќаат на анализа за да се утврди нивната автентичност. Потоа експертите ја проценуваат вредноста, анализира РТС.

„Имате блинд рам, платно, избоени слоеви, и тоа се некои од првите параметри кои влијаат на формирање на цената. Следното ниво е самиот автор, а третото ниво е надградба што би се однесувало на галериската работа и работата на критиката. И тогаш последното ниво може да биде нивото за чување, односно складирање на сликите. „Значи, кога една слика стои некое време на јавно, полујавно место или во приватна колекција, по неколку години и таа добива еден слој и сето тоа на крајот ја формира цената на парчето на тој секундарен пазар“, објаснува Бојан Муждека, директор на белградската галерија.

 Тематиката на делото влијае на цената 

Поедини уметнички дела се високо котирани на меѓународниот пазар поради нивната тематика. Паја Јовановиќ бил ориенталист. Неговата слика „Скротител на змија“ го привлече вниманието на богатите луѓе во Северна Африка и таа слика е продадена за 117 илјади фунти.

„Два башибозука пред капија“ - Паја Јовановиќ

„Не случајно денес делата на Надежда Петровиќ привлекуваат огромно внимание од повеќе причини. „Прво, имате една личност која беше енергична, силна и добро ги решаваше уметничките проблеми, целосно во склад со европските вредности“, нагласува Никола Кусовац, историчар на уметност.

Сликата, велат проценителите, не смее да го навреди вкусот и мора да биде стручно изведена. Откако ќе ги стават сите параметри на хартија, експертите ја проценуваат вредноста на парчето. Така, и сликите на Јовановиќ и на Да Винчи се купени за околу пет пати повеќе од проценетите пари. Цената варира во зависност од бројот на купувачи. Еден купувач – една цена. Десет купувачи – делото автоматски значително поскапува.

 Уметничкото дело вреди колку ќе платите

„Уметничкото дело вреди онолку колку што што можете да добиете за него. Делата на Сава Шумановиќ, своевремено сте можеле да ги купите за неколку илјади марки. Денес, тоа е само сон. Тие се вреднуваат со 10, 15 пати повисок индекс“, посочува Никола Кусовац.

„Кога слика од еден автор е создадена во истата година со друга слика, во ист формат, користејќи иста палета на бои,  и  двете слики се понудени во истата година на аукциска продажба“. Меѓутоа, едната беше пет пати поскапа. Станува збор за уметникот Марк Ротко. Поскапата слика била понудена во позната колекција во која било наведено дека тоа е првата апстрактна слика што ја купиле. „И тој период на апстракција во 1950-тите и 1960-тите во Америка беше многу значаен“, забележува Муждека.

За среќа, вредните уметнички дела не се достапни само за оние кои имаат многу пари. За цена од еден билет, највредните работи што ги оставиле светските великани се изложени во музеите ширум светот, Лувр, Метрополитен музејот и Националниот музеј во Белград.